Өмір қыстауы туралы аңыз

(Тарбағатай ауданы Жаңалық ауылында тұратын Дәулетбай Өмір руының тумасы, 91 жастағы Қыдырмолла Шапатула қарияның сөзінен жазылып алынған)

Сонау ерте заманда кең далада жайылған үйір-үйір жылқылар, сайын даладағы жайқалып өскен жусанның иісі желмен баяу ғана есіп, айналаға еркіндіктің нышанын сездіргендей. Міне осы аймақта Өмір деген кісі болыпты. Ол жай ғана дәулетті малшы емес, сөзі алтынға бағаланатын ардақты жан еді. Оның үйір-үйір қара жылқылары даланың солтүстік шеттерін толтырып, Дәулетбай Өмір, Жұмық, Сайболат Тілекші билерден басқа еш жерде мұндай жүйрік аттар болмаған дейді. Бұл аттардың бәрі бірдей қап-қара, жылтыр жүнді болып туылып, өздерінің шапшаң жүрістілігімен танымал болған.

Жылдар жылжып өтіп жатты. Заманның таяп қалғанын сезген Өмір Тұзақшы руынан шыққан құдасын шақырып алып, Зайсанға барып, жамылғыға ақ мата алуын өтінеді.

– «Мен сендердің қайтып келетін күндеріңді күтемін», – дейді ол өзінің адал қара тұлпарын еркелетіп тұрып.

Ат бұл жолдың маңыздылығын түсінгендей, бір-ақ күнде орасан зор қашықтықты жүріп өтеді. Ат иесі Өмірдің құдасын апарар жеріне апарып, қайтадан желден де бетер жылдамдықпен кері қайта алып келеді.

Сонда атқа қарап тұрған қожайыны мақұлдағандай басын изейді де:

– «Сен Алланың берген асқан сыйысың», – дейді.

Өмір ертеңіне ел-жұртпен қоштасып, балаларына соңғы өсиетін жеткізіп, көзін жұмып, көкке ұшып бара жатқан дала қыранындай мәңгілікке өмірден өтеді.

Алайда Өмір өзінің жақын арада өлетінін біліп, сансыз байлықты даланың бір жеріне тығып қойғаны туралы аңыз бар. Оның алтынын көп адам іздеді, бірақ оны ешкім таппады. 1980 жылдары біреулер Өмір бұлағын қазып, оның құпия қазынасын табамыз деп үміттенді. Олар тапты ма, жоқ па, оны ешкім білмейді.

Алайда түнде ай даланы нұрландырған кезде, өз қожайынының сырын жалғастырып келе жатқандай, уақыт толқынымен шапқан қара ат шабысының үні естіледі дейді адамдар.